Dzień 1 – Inauguracja

Inauguracja XII Festiwalu Szaloma Asza przebiegła pod znakiem pierwszego polskiego przekładu powieści Szaloma Asza pt. „Reb Szlojme Bogacz”. Spotkanie swoją obecnością uświetnili wybitni specjaliści, którzy aktywnie uczestniczyli w procesie wydawniczym zainicjowanym przez Miejską i Powiatową Bibliotekę Publiczną w Kutnie: prof. dr hab. Monika Adamczyk-Garbowska, autorka tłumaczenia oraz dr Jacek Saramonowicz, kutnowski historyk i regionalista.

Powieść Reb Szlojme Bogacz pierwotnie napisana w jidysz, została przetłumaczona tylko na język hebrajski. Dopiero po 110 latach doczekała się polskiego tłumaczenia. Przedsięwzięcia tego podjęła się prof. dr hab. Monika Adamczyk-Garbowska, do 2011 kierownik Zakładu Kultury i Historii Żydów w Instytucie Kulturoznawstwa, obecnie pracownik Zakładu Lingwistyki Stosowanej, znawczyni literatury amerykańskiej i jidysz oraz literatury porównawczej, głównie polsko-żydowskiej. 

Książka to dedykacja dla ojca pisarza, Mojsze Gombinera, a zawarta w niej historia, w tym postać głównego bohatera, w dużej mierze wzoruje się na jego biografii.

Według Magdaleny Sitarz, badaczki twórczości Szaloma Asza, książka jest kontynuacją wcześniejszej powieści Miasteczko, przy czym o ile Miasteczko odmalowuje wyidealizowany obraz sztetl, to w książce Reb Szlojme Bogacz, określanej w podtytule jako „poemat o życiu żydowskim”, obraz żydowskiego miasteczka jest bardziej rozbudowany o wydarzenia, postaci i ich uczucia.

Akcja opowieści o Reb Szlojmie Bogaczu toczy się na przełomie lat sześćdzie­siątych i siedemdziesiątych dziewiętnastego wieku. Przedmiotem dyskusji jest natomiast miejsce akcji. Według Magdaleny Sitarz, prof. dr hab. Moniki Adamczyk-Garbowskiej oraz dr Jacka Saramonowicza opis miasta Szerec dotyczy Kutna. Zdaniem dr Jacka Saromonowicza, można wnioskować, że opisywana akcja rozgrywa się w kilka lat po powstaniu styczniowym, najprawdopodobniej w latach 70. XIX wieku, w mie­siącach letnich, w miasteczku leżącym gdzieś na pograniczu Wielkopolski i Mazowsza. Choć ani razu w treści utworu nie pojawia się nazwa Kutno, to jednak według kutnowskiego historyka istnieją przesłanki – m.in. topograficzne i historyczne – które świadczą o tym, że Szalom Asz opisał w nim rodzinne miasto.

Najważniejszym wydarzeniem w powieści jest wielki jarmark, na który przyjeżdżają kupcy z Gostynina, Gąbina, Łowicza, Żychlina i Krośniewic, tymczasem Kutno już od czasów średniowiecza było znaczącym ośrodkiem rzemieślniczo-handlowym, w którym organizowano jarmarki słynne w całej okolicy. Ponadto powieściowe miasto Szerec ma wiele wspólnych elementów widocznych w to­pografii Kutna (targ koński czyli Rynek Zduński, rynek bydlęcy przy ul. Prostej, studnia z żelazna pompą przy Starym rynku itp.). W utworze pojawia się również wzmianka o oświetleniu. Kutno faktycznie było jednym z pierwszych miast w centralnej części kraju, które mogło się poszczycić lampami rewerberowymi już w latach 20-tych XIX wieku (Łódź dopiero w 1835).

Jedną z atrakcji spotkania było odczytanie fragmentów powieści przez Gerarda Podlewskiego, ucznia Zespołu Szkół nr 3 im. Wł. Grabskiego.

Swój aktywny udział w spotkaniu zaznaczyła również publiczność. Padło wiele pytań m.in. o nieścisłości w tekście i pewnego rodzaju niekonsekwencję faktograficzną pisarza. Uczestnicy dyskusji doszli jednak do wniosku, że nie należy poprawiać autora w jego literackiej fikcji.

Dyrektor Magdalena Konczarek w imieniu Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej podziękowała sponsorowi czyli firmie Polfarmex s.a za znaczne wsparcie finansowe tego przedsięwzięcia.

Dzień 2 – Spotkanie z Davidem Mazowerem

David Mazower, prawnuk Szaloma Asza, spotkał się, korzystając z połączenia internetowego, z młodzieżą z I Liceum Ogólnokształcącego im. Gen. Jana Henryka Dąbrowskiego w Kutnie. Spotkanie odbyło się w języku angielskim.

Dzień 2 (wieczór) – „Król” w bibliotece

Festiwalowy wieczór upłynął pod znakiem serialu „Król” opartego na powieści Szczepana Twardocha pod takim samym tytułem. Naszymi gośćmi byli Łukasz M. Maciejewski, twórca koncepcji i scenariusza serialu oraz Barbara Jonak, aktorka, która wcieliła się w rolę odważnej i bezkompromisowej Stanisławy Tabaczyńskiej. Spotkanie poprowadził krytyk filmowy Sebastian Smoliński.

Po rozmowie, dzięki uprzejmości Canal+, uczestnicy spotkania w Miejskiej i Powiatowej Bibliotece Publicznej im. S. Żeromskiego w Kutnie obejrzeli pierwszy odcinek serialu „Król” w reżyserii Jana P. Matuszyńskiego.

Dzień 3 – Energia podczas gry miejskiej

W trzecim dniu festiwalu kutnowskie ulice należały do młodych pasjonatów historii, którzy wraz z opiekunami podjęli wyzwanie i dołączyli do zabawy miejskiej pt. „Szalom (Asz) z miasta róż”.

W zabawie udział wzięło prawie sto osób podzielonych na 18 drużyn, reprezentujących 12 kutnowskich szkół podstawowych i ponadpodstawowych. Trasa obejmowała głównie obszar centrum Kutna, a jej finałowym punktem był cmentarz żydowski.

Gra korzystała z nowoczesnej aplikacji zainstalowanej w smartfonach, która w oparciu o GPS oraz mapy satelitarne, prowadziła uczestników do kolejnych historycznych miejsc w Kutnie, ważnych tak dla samego Szaloma Asza, jak i dla całej przedwojennej społeczności żydowskiej. Na trasie znalazły się m.in. dom rodzinny Szaloma Asza, jego pierwsza szkoła, synagoga, dom słynnego rabina Trunka. Młodzież odwiedziła także miejsca ważne dla wszystkich mieszkańców przedwojennego Kutna, niezależnie od przynależności etnicznej i wyznania, np. dom dr Antoniego Troczewskiego czy Kino Moderne. Niemal każdy punkt kluczowy gry wiązał się z koniecznością udzielenia odpowiedzi na pytanie związane z bohaterem i jego życiem.

Ponieważ gra, oprócz dobrej zabawy, była również formą konkurencji, organizatorzy nagrodzili zwycięzców upominkami w postaci bonów do Empiku, a pozostałych uczestników obdarowano pamiątkowymi gadżetami. Pierwsze miejsce zajęła grupa, która przyjęła nazwę „ALO 1” (Akademickie Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Dwujęzycznymi im. prof. Zbigniewa Religi w Kutnie) (6550 punktów), drugie miejsce grupa o nazwie „Kidusz Haszem” (I Liceum Ogólnokształcące im. Gen. Jana Henryka Dąbrowskiego w Kutnie) (6237 punktów) oraz trzecie – grupa „Alo 2” (Akademickie Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Dwujęzycznymi im. prof. Zbigniewa Religi w Kutnie) (6042 punktów). Ze względu na fakt, że czwarta w punktacji (5960 punktów) była grupa najmłodszych uczestników, grająca pod nazwą „fioletowa 5” (Szkoła Podstawowaa nr 7 im. Adama Mickiewicza), również i ona została wyróżniona.

Dzień 3 (wieczór) – Wernisaż

Kolejnym elementem XII Festiwalu Szaloma Asza był wernisaż wystawy „Wieloformy. Brama”, którego organizatorem było Stowarzyszenie „Dom Pracy Twórczej – Nowa Wieś” przy współpracy Biblioteki. Zadanie zostało zrealizowane dzięki wsparciu finansowemu Prezydenta Miasta Kutno.

Autorzy wystawy to artyści wyjątkowi: Elżbieta Czerniec-Jaworska, Dariusz Kaca, Witold Kaliński, Halina Kamińska, Anna Krzemińska, Renata Mieszkowska, Agata Nowak, Joanna Paljocha, Grzegorz Stemplewski, Danuta Wieczorek.
Fragmenty powieści Reb Szlojme Bogacz Szaloma Asza odczytała młodzież z Zespół Szkół Nr 3 im. Władysława Grabskiego w Kutnie przy akompaniamencie Pawła Zielaka.

Dzień 4 – Wieczór po żydowsku

W piątkowy wieczór miłośnicy twórczości Szaloma Asza i organizowanego na jego pamiątkę festiwalu, spotkali się na uroczystej kolacji w Hotelu i Restauracji Rondo.

Uczestnicy mieli okazję wysłuchać mini recitalu Kornelii Baranowskiej – absolwentki Państwowej Szkoły Muzycznej I i II stopnia w Kutnie i studentki Akademii Muzycznej im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi, a także skrzypaczki w zespole Art Cafe.

Po degustacji żydowskich potraw, w tym zupy Harira czy żydowskiej chałki challah, członkowie Zespołu Pieśni i Tańca Ziemi Kutnowskiej zaprezentowali występ – niespodziankę. Wśród pieśni wykonanych na żywo przy akompaniamencie akordeonu, nie zabrakło takich żydowskich przebojów jak: Hava Nagila, Austeria czy Rebeka.

Dzień 5 – Gala

XII Festiwal Szaloma Asza zwieńczyła uroczysta gala. Zebranych w Kutnowskim Domu Kultury gości powitała Magdalena Konczarek – dyrektor kutnowskiej biblioteki zaznaczając, że bardzo ważnym elementem festiwalu jest konkurs literacki im. Szaloma Asza. W tym roku wpłynęło 214 prac, z których 197 spełniło formalne kryteria zawarte w Regulaminie.

Prace oceniał wyśmienity skład Jury w osobach: Cezary Łazarewicz (przewodniczący), Agata TuszyńskaAgnieszka Żółkiewska. Opowiadania nadesłano z całej Polski, ale również spoza jej granic, m.in. z Londynu.

Po wręczeniu nagród laureatom i wystąpieniu Z-pcy Prezydenta Miasta Kutna Zbigniewa Wdowiaka nastąpiła część artystyczna, której atrakcją był występ zespołu Kroke w składzie: Tomasz Kukurba (altówka), Jerzy Bawoł (akordeon) , Tomasz Lato (kontrabas) i gościnnie Sławek Berny (perkusja).

Podczas kutnowskiej Gali zaprezentowali m.in. takie utwory jak: Light in the darkness, Usual happiness, Time, Janitsa z przekrojowego programu „The Best Of” zawierającego najpopularniejsze utwory z całego okresu działalności zespołu. Od samego początku między artystami, a publicznością nawiązała się wyjątkowa więź, czego dowodem była burza oklasków po zakończeniu występu.

Jeśli Ty lub Twoje dziecko znaleźliście się na zdjęciach wbrew swojej woli, prosimy o informację poprzez wiadomość email (zakładka Kontakt). Wizerunek zostanie usunięty.