Inauguracja XI edycji Festiwalu im. Szaloma Asza
Inauguracja XI edycji Festiwalu Szaloma Asza, tym razem miała miejsce w Żydowskim Instytucie Historycznym w Warszawie. W dniu 1.10.2019 r. na spotkanie promujące książkę „Szalom Asz na łamach prasy”, oprócz przedstawicieli Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej w Kutnie, uczestniczył Wiceprezydent Zbigniew Wdowiak. Wydarzenie uświetnił David Mazower, prawnuk Szaloma Asza, który przedstawił historię rodzinną Aszów udokumentowaną bogatą galerią pamiątkowych zdjęć.
Z kolei na temat najnowszej publikacji kutnowskiej biblioteki wypowiedziały się autorki dr Monika Szabłowska-Zaremba (Katolicki Uniwersytet Lubelski) i dr Agnieszka Żółkiewska (Żydowski Instytut Historyczny). Zebrani słuchacze mieli okazję wysłuchać fragmentów publikacji i wymienić się spostrzeżeniami.
Szalom Asz – panel dyskusyjny
W ramach XI Festiwalu Szaloma Asza miał miejsce panel z udziałem dr Moniki Szabłowskiej-Zaremby (Katolicki Uniwersytet Lubelski) i dr Agnieszki Żółkiewskiej (Żydowski Instytut Historyczny), a także prof. Daniela Kalinowskiego (Akademia Pomorska w Słupsku), który był moderatorem tego spotkania. Tematem wiodącym panelu była książka „Szalom Asz na łamach prasy” wydana przez kutnowską bibliotekę. W pierwszym wystąpieniu „Z Kutna w świat i z powrotem” prof. Daniel Kalinowski przybliżył postać Szaloma Asza, początki jego drogi pisarskiej, która miała miejsce właśnie w Kutnie. Wspomniał także wszystkie miejsca, w których żył i tworzył pisarz, a także przedstawił postacie literatów, których czytał i którymi inspirował się Szalom Asz. Wśród nich nie mogło zabraknąć Icchoka Lejba Pereca. Na swej drodze w Polsce spotkał również S. Witkiewicza i S. Żeromskiego.
W kolejnym wykładzie „Szalom Asz między dwoma kulturami: żydowską i polską” dr Monika Szabłowska-Zaremba zrelacjonowała w skrócie okoliczności powstania promowanej publikacji, a następnie przedstawiła dowody na to, że Szalom Asz był czołowym żydowskim publicystą w Polsce, w tamtym okresie. Zawdzięczał to przede wszystkim temu, że pisał w języku mocnym, dosadnym i poruszał tematy, których inni bali się poruszać min. temat syjonizmu i relacji żydowsko-chrześcijańskich.
Dr Agnieszka Żółkiewska z kolei, w wykładzie „W kręgu literatury i prasy żydowskiej” uzmysłowiła zebranym jak potężnymi mediami była przedwojenna prasa. Tylko w Warszawie, wychodziło ok 150 tytułów, silnie kształtując poglądy żydowskich czytelników. Dlatego pisma z tamtego okresu są doskonałym źródłem historii Żydów w Polsce.
Jak się okazuje, Szalom Asz był prawdziwym celebrytą prasy żydowskiej. Odnotowywano w niej ukazanie się każdej nowej książki, każdą ważną wypowiedź pisarza. Gdy pojawiał się w Warszawie, był natychmiast oblegany przez pisarzy przeprowadzających wywiady z nim. W prasie popularne były jego liczne karykatury. Był ceniony ale i atakowany. Wobec najważniejszych spraw społecznych i polityki starał się być neutralny ale wciąż musiał konfrontować się ze zwolennikami syjonistycznej koncepcji odnowy państwa Izrael, a także ze zwolennikami twórczości w języku hebrajskim.
Unikał jakichkolwiek deklaracji na temat gdzie jest jego prawdziwa ojczyzna, dyplomatycznie odpowiadając, że jest nią każde miejsce gdzie przebywają Żydzi. Początkowo był przeciwny tworzeniu na terenie Palestyny nowego państwa Izrael, jednak z biegiem czasu, obserwując rosnący niemiecki nacjonalizm, zaczął skłaniać się do tej idei. Nigdy jednak nie popierał stosowania przemocy w osiągnięciu tego celu podkreślając semickie korzenie narodu arabskiego. Mało tego, Asz atakował Żydów, którzy w celach handlowych osiedlali się na tamtych terenach przejmując gaje pomarańczowe tylko dla zysku, nazywając ich Pomarańczowymi Żydami.
Przeciwnicy i krytycy Asza zarzucali mu ponadto ekumeniczną postawę wobec chrześcijaństwa, a także tworzenie w języku Iidysz, który uznawano w pewnym sensie za żargon. Dla pisarza jednak świat literatury Iidysz był celem i sensem jego twórczości.
Ze względu na swoją popularność i na swoje dość rewolucyjne poglądy często bywał bohaterem sądów literackich, jakie były modne przed wojną. Uczestniczyli w nich zwolennicy jak i przeciwnicy danego pisarza, a także specjaliści od literatury. Na temat twórczości Szaloma Asza wypowiadał się również Isaac Bashevis Singer krytykując język Iidysz i samego pisarza nazywając go „wieśniakiem i stosującym patos prowincjusza”. Podsumowując dyskusję dr Agnieszka Żółkiewska oceniła artykuły publicystyczne Szaloma Asza za odważne i wciąż aktualne, zwłaszcza wobec nieustannie trwającego dialogu polsko-żydowskiego.
Premiera gry mobilnej „Szalom (Asz) z Miasta Róż”
Blisko setka młodzieży zgromadziła się przed budynkiem Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej w Kutnie. Powodem była organizowana w ramach XI Festiwalu Szaloma Asza i przy współpracy z Good Games. gra miejska ”Szalom (Asz) z miasta róż”.
Wymogiem wzięcia udziału w grze było posiadanie przez graczy smartfona/tabletu z zainstalowaną aplikacją ActionTrack (dostępną bezpłatnie w Google Play i AppStore) z mobilnym dostępem do Internetu. Uczestnicy przemieszczali się po miejscach związanych z Szalomem Aszem i śladami kultury żydowskiej w Kutnie wykonując kreatywne zadania literackie, fotograficzne i inne.
Po przejściu całej trasy i zliczeniu punktów, wyłoniono zwycięzców, na których czekały nagrody w postaci pucharów i bonów podarunkowych o wartości 30 zł do Pizzerii Da Grasso. Oto ista nagrodzonych zwycięzców:
- I miejsce drużyna w składzie: Mikołaj Szymczak, Maria Nodzak, Piotr Muliński, Jakub Sobczyk, Michał Olesiński,
- II miejsce drużyna w składzie: Jan Józefecki, Mateusz Miszczak, Piotr Kapica, Mikołaj Życzkowski, Szymon Sikorski,
- III miejsce drużyna w składzie: Natalia Bińkowska, Maria Kozłowska, Antoni Lewicki, Jakub Sujecki, Krzysztof Kuźmiński.
Wystawa „Wieloformy. Testament”
W Kutnowskim Domu Kultury miało miejsce niezwykłe wydarzenie. W ramach XI Festiwalu szaloma Asza „dialogowały ze sobą dwie sztuki: muzyka i malarstwo” – jak to określiła Teresa Mosingiewicz otwierająca wernisaż wystawy plastycznej „Wieloformy. Testament.”
Zanim jednak uczestnicy mogli podziwiać prace, wysłuchali koncertu zespołu Aldo Duo w składzie: Dominik Domińczak (klarnet), Aleksander Stachowski (akordeon). Muzycy wykonali oprócz muzyki żydowskiej interpretacje muzyki poszczególnych krajów Europy poprzez Bułgarię, Węgry czy Ukrainę.
Jak się okazało repertuar muzyczny wkomponował się idealnie w wystawę prac autorstwa: prof. Dariusza Kacy, Dominika Idzikowskiego, Haliny Kamińskiej, Anny Krzemińskiej, Adama Lipmana, Wilhelma Makkinka, Agnieszki Mazek, Renaty Mieszkowskiej, Agaty Nowak, Joanny Paljochy, Grzegorza Stemplewskiego. Komisarzem wystawy był prof. Dariusz Kaca, który krótkim wystąpieniem wprowadził gości w tematykę prac i przedstawił malarzy. Następnie zgromadzeni goście mogli obejrzeć galerię wymieniając się własnymi spostrzeżeniami. Honorowymi gośćmi wernisażu organizowanego przez Dom Pracy Twórczej Nowa Wieś byli goście festiwalowi w osobach Davida Mazowera i Lisy Newman (Yiddish Book Center).
Wystawie towarzyszył specjalny katalog, a została ona zrealizowana dzięki wsparciu finansowemu Prezydenta Miasta Kutna.
Festiwalowy piątek
Piątek, kolejny dzień XI Festiwalu Szaloma Asza upłynął pod hasłem spotkań z dziećmi i młodzieżą. W Czytelni Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej w Kutnie odbyło się spotkanie w języku angielskim Dawida Mazowera, prawnuka Szaloma Asza, eseisty, prozaika i dramaturga, z kutnowską młodzieżą.
Podczas spotkania gość przedstawił losy swojej rodziny ubarwiając je unikalnymi zdjęciami. Opowiadał o życiu, podróżach, miejscach, w których mieszkał i tworzył jego pradziadek. Na zakończenie spotkania było dużo pytań ze strony publiczności, na które Dawid Mazower bardzo chętnie odpowiadał. W wydarzeniu uczestniczyli uczniowie z kutnowskich szkół: Zespół Szkół nr 3 im. Władysława Grabskiego, Zespół Szkół nr 2 im. dr. Antoniego Troczewskiego, I Liceum Ogólnokształcące im. Gen. Jana Henryka Dąbrowskiego oraz II Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kasprowicza.
Z kolei w Oddziale dla Dzieci i Młodzieży gościł Szymon Gotowski, który przeprowadził warsztaty poświęcone przedwojennym zabawom i grom. Wyjaśnił zasady gier, w które grali kutnowscy Żydzi 100 lat temu. Opowiedział także o kulturze żydowskiej oraz wyjaśnił znaczenie poszczególnych świąt i obrzędów żydowskich. Dzieci mogły nauczyć się także podstawowych zwrotów w języku hebrajskim, otrzymały również karteczki z zapisem własnego imienia w tym języku. W warsztatach uczestniczyły dzieci ze szkół podstawowych nr 9, nr 7 i nr 6.
Wieczorem w Hotelu Rondo mieszkańcy Kutna wzięli udział w uroczystej kolacji i koncercie zespołu Muzyczni Sztukmistrzowie – od polskich szlagierów przedwojennych i najlepszej muzyki klezmerskiej, przez klasykę piosenki francuskiej aż do standardów złotej ery swingu.
Uroczysta gala XI edycji Festiwalu im. Szaloma Asza
Uroczysta Gala 5 października w Kutnowskim Domu Kultury zakończyła XI edycję Festiwalu Szaloma Asza organizowanego przez Miejską i Powiatową Bibliotekę Publiczną w Kutnie.
Prowadziła ją dyrektor Magdalena Konczarek, która o odczytanie listy laureatów XIV Konkursu Literackiego im. Szaloma Asza poprosiła członka jury Monikę Szabłowską-Zarembę. Nagrody zwycięzcom wręczył Wiceprezydent Miasta Kutno Zbigniew Wdowiak.
Po części oficjalnej licznie zebrani widzowie mieli przyjemność obejrzeć spektakl muzyczny „Umrzeć z tęsknoty” wykonany przez aktorów Teatru im. S. Jaracza z Łodzi. Najpiękniejsze piosenki żydowskie, w tym „Austeria” i „Hava Nagila” wywołały wśród słuchających niemałe wzruszenia. O tym, jak spektakl się podobał świadczyły trzykrotne bisy i kilkunastominutowe oklaski widowni.
